Teminat mektubu, bankalar veya yetkili finans kuruluşları tarafından düzenlenen ve bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda alacaklı tarafa ödeme yapılacağını garanti eden resmi bir belgedir. Özellikle kamu ihaleleri, büyük ölçekli ticari anlaşmalar ve proje taahhütlerinde güven unsuru olarak kullanılır. Kısaca, teminat mektubu; yüklenicinin taahhüdünü güvence altına alan bir finansal teminattır.
Bu mektuplar, hem işverenin hem de yüklenicinin haklarını korur. Banka, lehtar adına (yüklenici) muhataba (işveren) belirli bir tutar üzerinden teminat sağlar ve şartlar yerine getirilmezse ödemeyi taahhüt eder. Böylece ticari ilişkilerde güven tesis edilir, riskler minimize edilir.
2025 yılı itibarıyla teminat mektupları; kesin, geçici, avans ve e-teminat mektubu olmak üzere dört ana türde düzenlenmektedir. Her biri farklı iş süreçlerine, sözleşme tiplerine ve yasal yükümlülüklere göre hazırlanır. Aşağıda, teminat mektubu çeşitleri, masraf oranları, komisyon hesaplama yöntemleri ve iade süreçleri hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Finans Zone olarak; bankalar, sigorta şirketleri ve Kredi Garanti Fonu (KGF) iş birlikleriyle işletmelerin teminat ihtiyacına özel çözümler sunuyoruz. Eğer siz de teminat mektubu başvurusu yapmayı planlıyorsanız, süreci kolaylaştırmak ve doğru finansal alternatifi belirlemek için hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Teminat mektubu almak için ilk adım, çalışmak istediğiniz banka veya sigorta kuruluşuna başvurmaktır. Başvuru sürecinde kurum, firmanızın finansal geçmişini, ticari itibarını ve mevcut kredi limitlerini detaylı şekilde inceler. Bu değerlendirme sonucunda, size özel bir teminat limiti belirlenir ve onaylanması halinde mektup düzenlenir.
Genel süreç şu adımlardan oluşur:
Bazı durumlarda bankalar, teminat mektubu düzenlemek için ek güvence talep edebilir. Bunlar arasında nakit bloke, gayrimenkul ipoteği, ticari işletme rehni veya kefalet gibi teminatlar yer alabilir. Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli teminatlar da küçük ve orta ölçekli işletmeler için önemli bir avantaj sağlar.
Teminat mektubu başvurusu sırasında, bankalar genellikle aşağıdaki belgeleri talep eder. Evrak listesi banka politikalarına göre değişebilmekle birlikte, temel belgeler şöyledir:
Evraklar eksiksiz teslim edildiğinde, ortalama değerlendirme süresi 2 ila 5 iş günü arasında değişir. E-teminat başvurularında bu süreç çoğu zaman birkaç saat içinde tamamlanabilir.
💡 Finans Zone İpucu:
Başvuru sürecini hızlandırmak için, bilanço ve gelir tablonuzu PDF formatında hazır bulundurun. Ayrıca, ihale şartnamesinde belirtilen tutar kadar teminat talebinde bulunmak süreci kolaylaştırır.
Teminat mektupları, üstlenilen işin türüne ve süresine göre farklı şekillerde düzenlenebilir. Bankalar genellikle dört ana türde teminat mektubu sunar: kesin, geçici, avans ve e-teminat mektubu. Her biri farklı bir ihtiyaca ve sözleşme aşamasına hitap eder. Aşağıda bu türlerin tanımlarını ve kullanım alanlarını bulabilirsiniz.
Kesin teminat mektubu, yüklenicinin sözleşme kapsamındaki tüm yükümlülüklerini yerine getireceğini garanti eder. Bu mektup, genellikle iş sözleşmesi imzalandıktan sonra alınır ve projenin tamamlanmasına kadar geçerliliğini korur. Sözleşme şartlarına uyulmadığında, muhatap (işveren) banka aracılığıyla mektubu nakde çevirebilir.
Kesin teminat mektupları, kamu ihalelerinde genellikle sözleşme bedelinin %6’sı oranında talep edilir. Bu mektuplar, işin tamamlanmasının ardından yüklenicinin sorumluluklarını yerine getirmesiyle birlikte iade edilir.
Geçici teminat mektubu, bir ihaleye katılım aşamasında teklifin ciddiyetini göstermek amacıyla düzenlenir. Yani yüklenicinin, teklif verdiği işi üstlenmeye gerçekten istekli olduğunu belgeleyen güvence türüdür. Bu mektup, ihale sürecinin tamamlanmasının ardından iade edilir.
Genellikle ihale bedelinin %3’ü oranında geçici teminat talep edilir. İhale sonucunda işi alamayan firmalara teminat mektupları geri verilir; işi alan firma ise süreci kesin teminat mektubuna dönüştürür.
Avans teminat mektubu, yükleniciye işin başlangıcında verilen ön ödeme (avans) karşılığında düzenlenir. İşverenin verdiği avansın, iş tamamlanmadan önce geri ödenmemesi riskini ortadan kaldırmak için kullanılır.
Bu teminat türü, genellikle proje bazlı işlerde tercih edilir. İş ilerledikçe avans tutarı yapılan iş miktarına göre mahsup edilir ve mektup tutarı da buna paralel olarak düşer. Avans ödemesi tamamlandığında teminat mektubu iade edilir.
E-teminat mektubu, klasik teminat mektubunun dijital ortamda düzenlenmiş halidir. Fiziksel belgeye gerek kalmadan, elektronik imza ve güvenli altyapı üzerinden bankalar tarafından oluşturulur.
E-teminat sistemi sayesinde mektubun doğruluğu anında Kredi Kayıt Bürosu (KKB) Teminat Mektubu Platformu üzerinden kontrol edilebilir. Bu yöntem hem sahtecilik riskini ortadan kaldırır hem de işlem sürelerini kısaltır. Günümüzde kamu ihalelerinde e-teminat mektupları hızla yaygınlaşmaktadır.
E-teminat mektupları Türkiye Bankalar Birliği ve Kredi Kayıt Bürosu altyapısıyla doğrulanabilir.
| Tür | Amaç | Ortalama Oran | Geçerlilik Süresi | İade Şartı |
|---|---|---|---|---|
| Kesin Teminat | Sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmesini garanti eder | %6 | Proje bitimine kadar | İşin tamamlanması ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi |
| Geçici Teminat | İhaleye katılımın ciddiyetini gösterir | %3 | İhale süresi boyunca | İhale sonuçlandıktan sonra |
| Avans Teminatı | Verilen avansın güvence altına alınmasını sağlar | %5 – %10 | Avans ödemesi tamamlanana kadar | Avansın tamamen mahsup edilmesi |
| E-Teminat | Elektronik ortamda oluşturulan dijital teminat mektubu | Değişken | Elektronik sistemde tanımlı süre | Sistemde iptal işlemi sonrası |
💡 Teminat Türü Seçiminde Kararsız mısınız?
İşinizin kapsamına en uygun teminat mektubu türünü belirlemek için uzman ekibimizle ücretsiz ön danışmanlık alın.
📅 Ücretsiz Danışmanlık Alın 💬 WhatsApp Bilgi AlTeminat mektubu düzenlenirken, bankalar ve sigorta kuruluşları belirli oranlarda komisyon ve masraf uygular. Bu oranlar; mektubun türüne, süresine, teminat tutarına ve başvuru sahibinin finansal durumuna göre değişiklik gösterir. 2025 yılı itibarıyla banka teminat mektuplarında ortalama komisyon oranı yıllık %0,5 ila %2 arasında değişmektedir.
Komisyon dışında, damga vergisi ve dosya masrafları da toplam maliyeti etkiler. Damga vergisi oranı, teminat tutarının binde 9,48’i (0,00948) olarak uygulanır. Bankalar ayrıca işlem başına sabit hizmet ücreti de talep edebilir.
| Teminat Türü | Komisyon Oranı (Yıllık) | Damga Vergisi | Ortalama Masraf (1.000.000 ₺ için) | Açıklama |
|---|---|---|---|---|
| Kesin Teminat Mektubu | %1,0 | 9.480 ₺ | ≈ 19.480 ₺ | Yıllık sabit komisyon + damga vergisi dahil |
| Geçici Teminat Mektubu | %0,5 | 4.740 ₺ | ≈ 9.740 ₺ | 6 aylık ihaleler için ortalama oran |
| Avans Teminat Mektubu | %1,5 | 9.480 ₺ | ≈ 24.480 ₺ | Proje bazlı sözleşmelerde kullanılır |
| E-Teminat Mektubu | %0,6 – %1,2 | Elektronik ortamda hesaplanır | Değişken | Kredi Kayıt Bürosu sistemine göre değişir |
Bir yıllık 1.000.000 ₺ tutarında kesin teminat mektubu için ortalama komisyon oranı %1 olarak kabul edilirse:
Komisyon = (Teminat Tutarı × Komisyon Oranı) Komisyon = 1.000.000 × 0,01 = 10.000 ₺ Damga Vergisi = (Teminat Tutarı × 0,00948) Damga Vergisi = 1.000.000 × 0,00948 = 9.480 ₺ Toplam Masraf = Komisyon + Damga Vergisi = 19.480 ₺
Bu hesaplamaya ek olarak, bankalar genellikle 500–2.000 ₺ arası dosya veya işlem masrafı da talep edebilir. Böylece toplam maliyet 20.000 ₺ civarında olacaktır.
💡 Finans Zone Hesaplama İpucu:
Teminat tutarınızı ve sürenizi girerek yaklaşık komisyon oranınızı öğrenebilirsiniz. Yakında e-teminat mektubu hesaplama aracımızı da aktif hale getiriyoruz.
📄 Masraf Teklifi Alın 💬 WhatsApp Bilgi Al
Teminat mektupları, doğrudan nakit çıkışı yaratmayan ancak işletmenin finansal yükümlülüklerini etkileyen önemli taahhütlerdir. Bu nedenle, muhasebeleştirilmesi hem verilen teminat mektupları hem de alınan teminat mektupları açısından farklılık gösterir. Aşağıda iki duruma ilişkin kayıt örnekleri yer almaktadır.
İşletmenin bir sözleşme veya ihale kapsamında teminat vermesi durumunda, bu işlem bilançoda nazım hesaplarda izlenir. Teminat mektubu verilmesi, doğrudan borç veya gider yaratmaz; ancak banka teminatı işletmenin yükümlülükleri arasında gösterilir.
------------------- / -------------------
970 Verilen Teminatlar Hesabı XXX
971 Verilen Teminatlar Karşılığı Hesabı XXX
------------------- / -------------------
Eğer banka, teminat mektubu düzenlerken komisyon kesintisi yapmışsa bu tutar doğrudan gider hesabına alınır:
------------------- / -------------------
780 Finansman Giderleri Hesabı XXX
102 Bankalar Hesabı XXX
------------------- / -------------------
Bu işlem, bankaya ödenen komisyonun muhasebeleştirilmesini ifade eder. Teminat süresi dolduğunda veya mektup iade edildiğinde ise nazım hesaplar ters kayıtla kapatılır.
İşletmenin tedarikçilerinden, yüklenicilerinden veya alt firmalardan teminat mektubu alması durumunda bu işlem yine nazım hesaplarda izlenir. Bu tür teminatlar, işletmeye doğrudan gelir sağlamaz; ancak olası bir risk karşısında güvence oluşturur.
------------------- / -------------------
972 Alınan Teminatlar Hesabı XXX
973 Alınan Teminatlar Karşılığı Hesabı XXX
------------------- / -------------------
Alınan teminat mektupları, işin tamamlanması veya yükümlülüklerin yerine getirilmesiyle birlikte iade edilir. Bu durumda da aynı nazım hesaplar ters kayıtla kapatılır:
------------------- / -------------------
971 Verilen Teminatlar Karşılığı Hesabı XXX
970 Verilen Teminatlar Hesabı XXX
------------------- / -------------------
Bu kayıtlar, işletmenin bilançoda risk ve güvence dengesini doğru göstermesini sağlar. Finansal tabloların şeffaflığı açısından özellikle büyük ihalelere katılan firmalar için teminat mektuplarının muhasebe takibi büyük önem taşır.
💡 Finans Zone Uzman Görüşü:
Teminat mektuplarının muhasebeleştirilmesinde en sık yapılan hata, komisyon giderlerinin dönem gideri yerine yatırım maliyetine eklenmesidir. Eğer teminat bir proje finansmanı kapsamında alındıysa, bu tutar doğrudan gider değil proje maliyetinin parçası olarak kaydedilmelidir.
Teminat mektubu iadesi, yüklenicinin sözleşme kapsamındaki tüm yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmesiyle birlikte gerçekleşir. İade işlemi, teminat mektubunun türüne ve işin niteliğine göre farklılık gösterse de temel kural, sözleşmenin tamamlanmış ve idarece kabul edilmiş olmasıdır.
Kamu ihalelerinde bu süreç, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 13. maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 17. maddesi hükümlerine göre yürütülür. İdare, işin geçici veya kesin kabulünün yapıldığını belgeledikten sonra teminat mektubunu iade eder. İşin kusurlu yapılması, eksik teslim veya idari para cezası gerektiren durumlar varsa, teminatın ilgili kısmı mahsup edilerek kalan tutar iade edilir.
Kesin teminat mektubu genellikle işin kabulünden sonra 1 yıl içinde iade edilirken, geçici teminat mektupları ihale sürecinin tamamlanmasının ardından 3–10 iş günü içinde geri verilir. İadenin gerçekleşmesi için muhatap kurum (idare) tarafından, teminat mektubunun düzenlendiği bankaya “iade edilmiştir” ibaresiyle resmi yazı gönderilmesi gerekir.
İade talebinde bulunmak isteyen yüklenici veya şirket yetkilileri, aşağıdaki dilekçe formatını kullanabilir. Dilekçenin aslı, mektubu düzenleyen banka veya sigorta şirketine iletilmelidir.
Tarih: ../../2025 Konu: Teminat Mektubu İadesi Talebi Sayın Yetkili, Tarafımızca yürütülen [Proje Adı / İş Tanımı] kapsamında düzenlenen [Teminat Mektubu No – Tarih – Tutar] bilgilerini içeren teminat mektubunun, sözleşme şartlarına uygun olarak işin tamamlanması nedeniyle iadesini arz ederiz. Gereğini bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz. Saygılarımızla, [Şirket Adı] [Yetkili İsim – İmza – Kaşe]
Teminat mektuplarının iade süreci, artık ayrı bir yönetmelikle değil; 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve Kamu İhale Genel Tebliği içerisinde yer alan hükümlerle düzenlenmiştir. Aşağıdaki resmi kaynaklardan güncel mevzuata ulaşabilirsiniz:
Bu mevzuatlar, kamu kurumlarıyla yapılan tüm sözleşmelerde teminat mektuplarının iade koşullarını, süreçleri ve idarelerin sorumluluklarını açıkça tanımlar.
Günümüzde birçok firma, banka limitlerini tüketmeden veya nakit blokaj oluşturmadan teminat sunmak için kefalet sigortası alternatifini tercih ediyor. Kefalet sigortası, teminat mektubunun üstlendiği finansal güvenceyi aynı şekilde sağlayan, ancak banka limiti yerine sigorta poliçesiyle teminat veren bir sistemdir. Bu nedenle, hem maliyet hem de nakit akışı açısından işletmelere ciddi avantaj sağlar.
Teminat mektubunda banka, lehtar adına ödeme taahhüdünde bulunurken; kefalet sigortasında bu taahhüdü bir sigorta şirketi üstlenir. Dolayısıyla işletmeler, kredi limitlerini etkilemeden ve bloke teminat göstermeden yükümlülüklerini yerine getirmiş olur. Bu yapı, özellikle nakit akışını korumak isteyen KOBİ’ler ve ihalelere düzenli katılan yükleniciler için en verimli çözümlerden biridir.
| Kriter | Teminat Mektubu | Kefalet Sigortası |
|---|---|---|
| Teminatı Veren Kurum | Banka | Sigorta Şirketi |
| Kredi Limitine Etkisi | Kredi limitini tüketir | Kredi limitini etkilemez |
| Teminat Türleri | Kesin, Geçici, Avans, E-Teminat | Aynı türlerin tamamı poliçe olarak düzenlenebilir |
| Nakit Bloke Gerekliliği | Çoğu zaman gerekir | Gerekmez |
| Masraf / Komisyon Oranı | Yıllık %1 – %2 | Yıllık %0,4 – %0,8 |
| İşlem Süresi | 3 – 5 iş günü | 1 – 2 iş günü |
| Kapsam ve Güvence | Banka garantisi | Sigorta garantisi (aynı yasal geçerlilik) |
💡 Finans Zone ile Akıllı Alternatif:
Teminat mektubu almakta zorlanıyor veya banka limitinizi korumak istiyorsanız, kefalet sigortası sizin için en uygun alternatiftir. Finans Zone olarak, sigorta şirketleriyle yaptığımız anlaşmalar sayesinde işletmenize özel kefalet limitlerini 48 saat içinde sunuyoruz.
📘 Kefalet Sigortasını İncele 💬 Danışmanlık AlTeminat mektubu, bankalar veya sigorta kuruluşları tarafından verilen ve yüklenicinin sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getireceğini garanti eden finansal belgedir. İşverenin zarar görmesini önlemek amacıyla güvence olarak sunulur.
Teminat mektubu almak için bankaya veya sigorta şirketine başvuru yapılır. Kurum, mali durumunuzu ve ticari geçmişinizi değerlendirir. Uygun bulunmanız halinde teminat limiti belirlenir ve mektup düzenlenir.
Geçici teminat mektubu, ihale aşamasında teklifin ciddiyetini gösterir; kesin teminat mektubu işin tamamlanmasını güvence altına alır; avans teminat mektubu ise işin başlangıcında yapılan ön ödemeleri korur.
Masraf tutarı; teminat mektubu tutarı, süresi ve banka komisyon oranına göre belirlenir. Ortalama oran yıllık %0,5 – %2 arasında değişir. Ayrıca binde 9,48 oranında damga vergisi uygulanır.
Yüklenici işini tamamladığında ve idare tarafından kabul tutanağı düzenlendiğinde, idare teminat mektubunu iade eder. Bankaya veya sigorta şirketine “iade edilmiştir” ibaresiyle resmi yazı gönderilmesi gerekir.
Ticaret sicil gazetesi, vergi levhası, imza sirküleri, bilanço ve gelir tablosu, faaliyet belgesi ve ihale sözleşmesi teminat başvurusu için gerekli belgelerdir.
Verilen teminat mektupları 970–971 nazım hesaplarda; alınan teminat mektupları ise 972–973 hesaplarda izlenir. Banka komisyonu varsa 780 Finansman Giderleri hesabına kaydedilir.
Evet. Kefalet sigortası, bankaların sunduğu teminat mektubuna eşdeğer bir güvence sağlar. Banka limiti kullanmadan, sigorta poliçesiyle teminat oluşturmanıza imkân tanır.
Finans Zone’un iş birliği yaptığı bankalar arasında Ziraat Bankası, VakıfBank, İş Bankası ve Kuveyt Türk yer alır. Başvuru koşulları ve süreleri projeye göre değişiklik gösterir.
E-teminat mektupları, Kredi Kayıt Bürosu (KKB) Teminat Mektubu Platformu üzerinden online olarak doğrulanabilir. Banka teminat numarasıyla sorgulama yapılabilir.
Teminat mektubu, işletmelerin finansal güvenilirliğini ispatlayan ve sözleşme süreçlerinde güvence sağlayan en önemli araçlardan biridir. Ancak doğru banka seçimi, uygun komisyon oranı, sürecin eksiksiz tamamlanması ve iade işlemlerinin zamanında yapılması ciddi bilgi ve tecrübe gerektirir. Finans Zone olarak, bu süreci sizin adınıza uçtan uca yönetiyoruz.
Bankalarla olan güçlü iş birliklerimiz sayesinde hem en uygun teminat mektubu masraflarını sunuyor hem de ihtiyacınıza göre kefalet sigortası gibi alternatif çözümlerle süreçleri hızlandırıyoruz. İster kamu ihalesi, ister özel sektör projesi olsun — her aşamada yanınızdayız.
Teminat mektubu sürecinde doğru danışmanlık almak, hem finansal yükünüzü azaltır hem de zaman kazandırır. Profesyonel ekibimizle siz de en uygun çözümü bulmak için hemen bize ulaşabilirsiniz.